Afzet glasgroenten kent minimale verschuivingen

Tholen – De glastuinbouw is een zeer dynamische bedrijfstak, zover is duidelijk. De woelige jaren ten tijde van de crisisjaren en de Ruslandboycot lijken nu definitief achter de rug. Menig adviesbureau en ook financiële dienstverleners als de Rabobank zien voor Nederlandse tuinders voldoende marktperspectief, maar stellen tegelijkertijd dat de sector nog altijd voor grote uitdagingen staat. Vertaalt dit zich op strategisch vlak op het gebied van afzet? Hoe staat de sector er momenteel voor? 

De Landbouwtelling van het CBS raamt het areaal aan glas in Nederland in 2017 op zo'n 8.960 hectare. Een flinke daling ten opzichte van 2012 (9.960 hectare). Deze kan geheel op het conto van de sierteeltsector worden geschreven. In de tussenliggende periode is de glasgroenteteelt namelijk wel gegroeid. Het CBS raamt het areaal glasgroenten op 4.950 hectare – een lichte toename die grotendeels voor rekening van tomaten komt. 

We hebben een overzicht opgesteld van de belangrijkste afzetontwikkelingen van glasgroenten binnen de grote Nederlandse telersverenigingen. Voor deze analyse zijn Best of Four, Kompany, Veiling Zaltbommel, Fossa Eugenia, Coöperatie DOOR, Van Nature, ZON, Coforta en Harvest House benaderd.

Over het jaar 2017 bestreek het areaal glasgroenten bij Best of Four in 2017 in totaal 508 hectare. Het areaal schommelt de laatste vijf jaar steeds rond de 500 hectare. Over 2018 is de stand per 29 januari 476 hectare. Het areaal komkommer kent de grootste verschuiving, door vertrek van Van Gog. Aubergine is uit het pakket verdwenen (7 hectare in 2017), omdat de teler in kwestie zijn verkoop zelfstandig heeft georganiseerd. Het ledenaantal staat op 187. Het afgelopen jaar kende vier bedrijfsbeëindigers.

DOOR zet in op groei in aanbod en het versterken van haar positie in de markt met de merken Prominent, Green Diamonds, Purple Pride, Paprico en Sweetpoint. Het huidige areaal verse vruchtgroenten beslaat 520 hectare (tegenover circa 400 hectare in 2015). De coöperatie spreekt de ambitie uit om in 2020 door te groeien richting de 800 hectare, onder meer door uitbreiding van het belichte areaal. 

Telersvereniging Fossa Eugenia staat bekend om het areaal vollegrondsproductie en kende binnen dit segment de grootste veranderingen. Ten opzichte van het jaar ervoor steeg dat areaal met 350 hectare in bloemkool en prei. De areaalontwikkeling voor wat betreft de glasteelt is eveneens positief: deze steeg 2,5 hectare (ten opzichte van 55 hectare in 2016), hoewel deze geheel voor rekening van de aardbeien komt. Dit jaar verwelkomt de nieuwe huurder op Fresh Park Venlo twee nieuwe leden-telers in de glastuinbouw, goed voor 10 hectare in paprika. Met ingang van 2018 heeft één lid-teler in aubergines (2,35 hectare) zijn werkzaamheden gestaakt. 

Kompany doet geen inhoudelijke uitspraken over verschuivingen of ontwikkelingen binnen het areaal. De telersvereniging meldt op haar website dat anno 2017 32 komkommertelers zijn aangesloten, die op 148 hectare op jaarbasis ruim 300 miljoen komkommers telen. Een lichte stijging van het areaal in 2015: 144. In de herfst verving een aantal telers komkommerplanten voor tomatenplanten om ook herfsttomaten te kunnen bieden. Kompany heeft vorige week een intentieverklaring getekend voor een gezamenlijke marktbenadering bij de afzet van glasaardbeien, die 1 april van start gaat. Beide coöperaties hebben een gezamenlijk areaal van circa 30 hectare glasaardbeien. 

Het totale areaal torent al jaren achtereenvolgend uit boven de 800 hectare. De teller staat nu op 914 hectare glasgroenten – een stijging van 25 hectare. Wel zag Harvest House het aantal leden-telers met 7 dalen tot 62 nu. Twee van hen zijn aan de slag gegaan voor een andere afzetorganisatie. De resterende vijf telers zijn uitgetreden omdat zij hun tuin hebben verkocht. 

Over de jaren heen daalt het ledenaantal bij Van Nature licht. De teller staat nu op 85 leden, verdeeld over circa 580 hectare. De telersvereniging die sinds 1997 exclusief samenwerkt met een selecte groep handelspartners, voert een grote efficiëntieslag door – wat zich vertaalt in een afgeslankte organisatie – en zet dit jaar in op product- en conceptontwikkeling. Voorzitter Aad Sonneveld spreekt in het eigen relatiemagazine 'Meer' van december 2017 over "een schaalvergroting die zich in rap tempo ontwikkelt". Daaruit blijkt dat de vereniging ook oog heeft voor 'novelties' als paarse spruiten en potentie ziet in de Chinese paprikamarkt.

Coöperatieve Telersvereniging ZON deelt mee geen uitspraken te doen over interne areaal-, product- en ledenontwikkelingen voordat het jaarverslag verschijnt. Deze komt begin april openbaar. In 2015 werd het areaal vastgesteld op 385 hectare. In het jaarverslag over 2016 komt naar voren dat ZON op 31 december 2015 245 leden kende, tegenover 220 precies een jaar later. En ook dat per 1 januari 2017 daar één nieuw lid is bijgekomen. Over 2017 werd de verwachting uitgesproken meer stabilisatie van het areaal te zullen bewerkstelligen, met groei binnen het glasgedeelte. Gevraagd naar een update reageert woordvoerder Jos Caubo dat ZON dit jaar volop in de weer is met het nieuwe platform Van Eigen Bodem, "dat de drager gaat worden van alle marketingactiviteiten van de telersvereniging." Hij heeft er alle vertrouwen in goede resultaten te gaan boeken. "De Fruit Logistica markeert het begin van een hopelijk goed seizoen."

Het areaal van de leden-telers van Veiling Zaltbommel is in 2017 ten opzichte van 2016 in grote lijnen gelijk gebleven. Van enige uitbreiding was sprake bij de teelt van framboos onder glas. Het glasareaal groenten bedraagt 47 hectare, fruit onder glas is goed voor 53 hectare. Voor 2018 wordt een substantiële uitbreiding van het areaal aardbeien onder glas verwacht: circa 27 hectare. 

Coöperatie Coforta, verkooporganisatie van circa 450 telers, erkende in haar jaarverslag over 2016 het toegenomen belang van een 'local-for-local'-benadering. Daarin werd ook de verwachting uitgesproken dat de export van sommige producten zou teruglopen, tegenover een toename van de export van keten- en teeltkennis om duurzame lokale teelten te verbeteren. "Nagenoeg alle leden hebben hun lidmaatschap in 2017 voortgezet, op enkele bedrijfsbeëindigingen en een bedrijfsverkoop na. The Greenery streeft naar een bestendig bestand van betrokken Coforta-telers."