Duitsland: veel hindernissen voor de opkomst van witlof

Na enkele zware jaren gaat de markt voor witlof weer langzaam de goede kant op. De belangstelling voor de groente is in Duitsland echter nog steeds zeer beperkt vergeleken bij de buurlanden Nederland, België en Frankrijk. Een beperkte kennis bij de consument, de bittere smaak en ook het vele werk bij de teelt zijn de belangrijkste hindernissen voor een succesvollere verkoop, bevestigen deskundigen.

De smaak is natuurlijk nog steeds het belangrijkste voor de consument. Over het algemeen gaat de tendens van de maatschappij in de richting van zoet in plaats van bitter. Daarnaast bestaat er inmiddels ook enkele succesvolle concurrenten die eerder in de focus van de klanten staan, aldus Theo Münch, witlofdeskundige uit Gelsdorf. Het heeft echter ook deels met onwetendheid te maken. "Hier in Duitsland associeert men witlof direct met sla. De typische bittere smaak krijg je er echter alleen uit door de groente te koken. De ouderen onder ons hebben nog een tamelijk ruime smaak, maar om de jonge generatie hieraan te laten wennen, is naar mijn idee erg moeilijk.'' 

Hij noemt als voorbeeld de Belgen, die met reclamecampagnes geprobeerd hebben om de belangstelling voor witlof te vergroten, maar zonder succes. De gemiddelde consumptie per hoofd van de bevolking in de buurlanden is echter met vier tot vijf kilogram aanzienlijk groter dan de 300 gram die men jaarlijks in Duitsland consumeert. Theo: "Een ander probleem is ook dat witlof in gesneden vorm niet zo lang houdbaar is. Daardoor is het ook moeilijk het product in de fastfoodketens te krijgen.''

Tegenwoordig bestaat de verantwoordelijke werkgemeenschap uit nog maar 14 telers die zich volledig richten op de witlofteelt. Vroeger was dat heel anders, toen witlof in het westen van Duitsland weliswaar onbekend was, maar in de voormalige DDR in grote hoeveelheden geteeld werd om aan het productiequotum voor wintergroenten te voldoen. Theo: "Destijds waren er circa twintig grote bedrijven waarvan er tegenwoordig nog maar twee over zijn. Tijdens de herstructurering zijn ze langzaam verdwenen. In 1995 waren er nog circa vijf telers. Van de dertien telers die destijds in mijn omgeving begonnen zijn met de teelt van witlof, ben ik ook de enige die zich momenteel nog steeds met de witlofteelt bezighoudt.''

Ondanks de constante afname van de witlofteelt is de huidige marktsituatie alles behalve slecht. De huidige telersprijzen liggen op 0,90 euro per kg en zijn daarmee zo'n 0,10 euro hoger dan vorig jaar. Vergeleken bij de voorgaande jaren gaat het prijsverschil zelfs in de richting van 0,20 euro. "Als de concurrentieproducten duur zijn, gaat de prijs van witlof ook mee omhoog. Daar komt nog bij dat Spanje en Italië in het afgelopen jaar met flinke vorst te kampen hadden en wij ondertussen goed konden leveren. Momenteel heeft men in Italië opnieuw problemen met het weer. Bij ons is de kwaliteit daarentegen over het algemeen zonder problemen.''

Niet alleen de gebrekkige belangstelling vanuit de consumenten, maar ook de lastige teelt is problematisch voor de telers. Wand de witlofwortelen groeien alleen in een zogenaamde donkere kamer uit tot een lekker product. "Hierdoor is men ook niet meteen morgen in staat om witlof te telen. Pas na een jaar van voorbereiding kan men de witlof daadwerkelijk in de herfst oogsten.'' 

Theo Münch heeft zich sinds 1989 volledig op witlof gespecialiseerd. De vakman is destijds in opdracht van de lokale centrale markt begonnen met 3 hectare. Sinds 2003 beschikt hij over een moderne hal met donkere kamers. Hier groeit niet alleen zelf geteelde witlof, maar er groeien ook gewassen die hij van partnerbedrijven afneemt. Zijn huidige areaal bedraagt ongeveer 40 hectare. Theo teelt het hele jaar door witlof en houdt zich daarnaast ook bezig met de teelt van rabarber.