Dit zijn de hoekstenen van de mededeling die vandaag door de Europese Commissie is aangenomen over "De toekomst van landbouw en voeding", waarin de wegen worden geschetst om te waarborgen dat het oudste gemeenschappelijke EU-beleid toekomstbestendig blijft.
Het voornaamste initiatief bestaat erin dat de lidstaten meer verantwoordelijkheid krijgen om te kiezen hoe en waar ze hun GLB-financiering investeren om de ambitieuze gemeenschappelijke doelstellingen inzake milieu, klimaatverandering en duurzaamheid te verwezenlijken.
Vicevoorzitter Jyrki Katainen, verantwoordelijk voor Banen, Groei, Investeringen en Concurrentievermogen: "Het gemeenschappelijke landbouwbeleid bestaat al sinds 1962. Terwijl we moeten waarborgen dat het GLB voor onder andere gezond en lekker eten voor de consument en voor banen en groei op het platteland blijft zorgen, moet het ook gelijke tred houden met andere beleidsgebieden. Ons voorstel komt er na een brede raadpleging van belanghebbenden en is een belangrijke stap in de modernisering en vereenvoudiging van het GLB. Het door de Commissie geïntroduceerde nieuwe model zal voor meer subsidiariteit voor de lidstaten zorgen en doet op hen een beroep om strategische plannen voor het GLB op te stellen, die hun acties in het kader van pijler I en pijler II behandelen, wat vereenvoudiging, meer samenhang en betere monitoring van de resultaten mogelijk maakt."
Phil Hogan, commissaris voor Landbouw en Plattelandsontwikkeling: "De mededeling van vandaag waarborgt dat het gemeenschappelijk landbouwbeleid resultaten zal opleveren op het gebied van nieuwe en opkomende doelstellingen, zoals het bevorderen van een slimme en veerkrachtige landbouwsector, het ondersteunen van milieuzorg en klimaatactie en het versterken van het sociaaleconomische weefsel van het platteland. Zij markeert ook een belangrijke koerswijziging in de uitvoering van het GLB. Het bestaande systeem wordt vervangen door een nieuw implementatiestelsel, met een veel grotere mate van subsidiariteit voor de lidstaten en regio's."
De huidige twee-pijler structuur blijft behouden, maar er wordt een flexibelere aanpak gevolgd om de gedetailleerde acties ter verwezenlijking van de op EU-niveau overeengekomen doelstellingen vast te stellen. Elk EU-land zal zijn eigen strategisch plan ontwikkelen – dat door de Commissie wordt goedgekeurd – waarin het uiteenzet hoe het de doelstellingen wil halen. In plaats van op naleving zal de aandacht veeleer zijn toegespitst op het monitoren van vooruitgang en het waarborgen van de resultaatgerichtheid van de financiering. De overgang van een "onze size fits all"-benadering naar een aanpak op maat betekent dat het beleid en de concrete implicaties ervan dichter worden gebracht bij degenen die de praktische uitvoering ervan verzorgen.
Landbouwers zullen steun blijven ontvangen via het systeem van rechtstreekse betalingen. Deze mededeling loopt niet vooruit op het resultaat van het debat over de toekomst van de EU-financiën, noch op de inhoud van het voorstel voor het volgende meerjarig financieel kader (MFK). Zonder exhaustief te zijn, worden in de mededeling enkele mogelijkheden verkend om te zorgen voor eerlijkere en beter gerichte ondersteuning van het inkomen van landbouwers.
Klimaatverandering en de druk op natuurlijke hulpbronnen zullen een impact op de landbouw en de voedselproductie blijven hebben. Het toekomstige GLB moet blijk geven van meer ambitie op het gebied van hulpbronnenefficiëntie, milieuzorg en klimaatactie.
Andere voorstellen omvatten:
- Het aanmoedigen van het gebruik van moderne technologieën om landbouwers op het terrein te ondersteunen en meer markttransparantie en zekerheid te bieden;
- Meer aandacht om jonge mensen warm te maken voor het beroep van landbouwer, in coördinatie met de eigen bevoegdheden van de lidstaten inzake onder meer grondbelasting, ruimtelijke ordening en de ontwikkeling van vaardigheden;
- De bezorgdheid van de burger op het gebied van duurzame landbouwproductie, met inbegrip van gezondheid, voeding, voedselverspilling en dierenwelzijn, aanpakken;
- Streven naar samenhangende actie op de verschillende beleidsterreinen overeenkomstig de mondiale dimensie van het beleid, met name op het gebied van handel, migratie en duurzame ontwikkeling;
- De oprichting van een platform op EU-niveau inzake risicobeheer om landbouwers te helpen om te gaan met de onzekerheid van het klimaat, marktvolatiliteit en andere risico's.
Reactie LTO Nederland
De eerste reactie van Marc Calon, voorzitter LTO Nederland is positief, 'Ik ben blij dat de focus van het beleid meer gericht zal zijn op doelvoorschriften in plaats van middelvoorschriften door meer vrijheid aan de lidstaten te geven bij de implementatie. Hierbij is het wel van belang dat er geen onevenwichtige concurrentiepositie ontstaat.' LTO Nederland is voor behoud van adequaat GLB budget. Over het laatstgenoemde liet de Europese Commissaris voor landbouw Phil Hogan niet veel los. Het is wachten op de presentatie van de nieuwe Europese meerjarenbegroting (mei 2018) waar duidelijk wordt hoeveel geld er beschikbaar zal zijn voor het nieuwe GLB.
In de communicatie wordt ook veel waarde gehecht aan risicomanagement. Door klimaatverandering, extreme weersomstandigheden en plant- en dierziekten is de agrarische sector kwetsbaar voor invloeden van buitenaf. De Commissie wil dat er in het toekomstige landbouwbeleid meer focus wordt gelegd over de opname van deze instrumenten waardoor boeren weerbaarder worden tegen deze invloeden. In het huidige GLB wordt hier te weinig gebruik van gemaakt. LTO Nederland is daarom tevreden met de inzet van de Europese Commissie op dit vlak.
De komende maanden zal LTO Nederland met haar leden en vakgroepen in gesprek gaan over de plannen van de Europese Commissie.
Klik hier voor meer informatie over het GLB na 2020.