Tholen - Laag op laag op laag gestapeld, groentenflats vol bladgroenten in volledig controleerbare teeltunits. Is het de toekomst van de land- en tuinbouw, de oplossing van het wereldvoedselprobleem of is het enkel chique sla voor de happy few? Bij PlantLab in Den Bosch zijn ze er in ieder geval van overtuigd dat het telen in een volledig controleerbare omgeving een gigantische ontwikkeling voor ons voedselsysteem gaat betekenen.
High-tech in Den Bosch
Het hoofdkantoor van PlantLab bestaat uit 20.000m2 oppervlakte in het hartje van Den Bosch. Het bedrijf focust zich op de diverse mogelijkheden van indoor farming. Meer dan 5.000m2 omvat high-tech kweekkamers waarin teeltrecepten ontwikkeld worden, onder de merknaam Plant Paradise. In het gebouw is verder veel aandacht voor de ontwikkeling van nieuwe technieken en concepten.
PlantLab is verbonden aan grote spelers uit diverse sectoren, als partner en via joint ventures. Dat zijn onder andere veredelaars, telers en opkwekers. "Nieuwe teeltmogelijkheden veranderen de manier hoe we ons voedselstelsel benaderen. We kunnen consumenten verse producten bieden met bijzondere smaken en voedingswaardes, en dan ook nog eens geproduceerd in een circulair en duurzaam systeem", vertelt Marcel Kers van PlantLab.
Maar dat zijn niet de enige bedrijven waarmee ze zaken doen: ook spelers uit heel andere sectoren, die zich richten op de inhoudsstoffen of mogelijkheden zien voor smaak, geur en cosmetische toepassingen.
"Door de juiste parameters aan te passen, kun je producten voedzamer maken, of uiteindelijk zelfs een medicijn maken", vertelt Ard Reijtenbagh. "We gaan partnerschappen aan met bedrijven uit diverse industrieën om dit soort kansen te onderzoeken. Gezamenlijk en met een marktgerichte strategie zorgen we ervoor dat de bedrijven ook financieel stabiel kunnen opereren."
Voorbeelden van de reeds bestaande samenwerkingen zijn productiebedrijven van ready-to-eat kruiden en sla, uitgangsmateriaal, maar ook gewassen met bijzondere ingrediënten. Ook het verbeteren en versnellen van veredelingsprocessen is mogelijk.
Technisch en marktgericht
De denkwijze van PlantLab draait erom oplossingen te introduceren die niet alleen technisch bewezen zijn, maar ook qua productie en marketing een goede business case maken. Het bedrijf stelt zelfs dat ze momenteel de enige partij in de sector zijn die hier garanties in durft te geven. Om dat te realiseren, wordt er gewerkt in teams waarin verschillende kennisdisciplines samenkomen: techniek, plantkunde en productie werken samen met business analisten, supply chain- en marketingexperts. "In combinatie met de kennis van onze andere partners ontwikkelen we zo nieuwe werkmethodes en nieuwe producten."
Geheime producten
Bij het grote publiek is daar is nog niet veel van bekend. Dat heeft alles te maken met de onderlinge geheimhoudingsplicht. Dat is af en toe wel balen, vindt ook Michael. "We werken aan geweldige projecten die we niet met de buitenwereld mogen delen - dat vind ik wel jammer. Gelukkig geeft het wel voldoening om met onze partners deel uit te kunnen maken van deze revolutie."
Een van de zaken die ze dus wel kunnen verklappen, is de ontwikkeling van hun teeltrecepten: Plant Paradise. "We hebben ontdekt dat je in een volledig gesloten milieu een optimale productie van de plant kan realiseren, maar dan moet je je op meer factoren richten dan alleen temperatuur en vochtigheid", vertelt Michael. "In totaal zijn er bij de meeste gewassen zelfs meer dan tachtig variabelen om rekening mee te houden: het lichtspectrum, de temperatuur van het substraat en de luchtvochtigheid rond de kop bijvoorbeeld. Als je die allemaal inzet, creëer je enorme nieuwe mogelijkheden - en dan gaat het niet alleen om hogere opbrengst of kwaliteit."
Patent
Dit is precies waar het veelbesproken PlantLab-patent om draait: de combinatie van al deze parameters inzetten in een gesloten milieu om daarmee de groei van de plant beïnvloeden. Bezwaar tegen dit patent werd afgelopen zomer verworpen. "Helaas is het patent voor sommige mensen een veel te beladen onderwerp geworden. Ik begrijp wel dat er ophef is ontstaan - dat zie je altijd als je de woorden 'patent' en 'voedselproductie' combineert. Wat we willen is juist samenwerken met partijen die gebruik willen maken van onze kennis en kunde", legt Marcel uit. "We willen absoluut niet dat ook maar één van de talloze mooie initiatieven in deze sector gestopt worden - integendeel zelfs. Iedereen kan contact met ons opnemen om licenties te regelen."
Hij legt uit dat PlantLab het patent al indiende in een periode dat niemand daar nog mee aan de slag was. "In 2005 startten we er al mee en toen wilden we onze investeringen en ons harde werk beschermen. Sindsdien hebben we non-stop in deze sector en in onze kennis geïnvesteerd. Niemand geloofde dat het überhaupt kon en toch hebben we ons onderzoek doorgezet. We geloofden in een volledig gesloten teeltsysteem, in combinatie met nieuwe technieken als LED. We geloofden er meer in dan wie dan ook ter wereld. En nu willen we echt niet de bullebak van de sector zijn. Integendeel. We willen juist de sector verder zien groeien, zien ontwikkelen."
Meer indoor telen
Hoe de toekomst van die sector zal zijn, is in het Plantlab-gebouw al te zien. De faciliteit bevat niet alleen R&D en teeltsystemen voor bladgroenten, maar is volledig toegewijd aan de ontwikkeling van indoor vertical farming technieken en productie. Het is zonder twijfel een van de grootste en meest geavanceerde commerciële vertical farm-installaties ter wereld. Het bedrijf, gevestigd in een voormalig leegstaand fabriekspand, ziet er bovendien net zo strak uit als een gemiddelde Apple-store.
"In die vergelijking zie ik wel wat", lacht Ard. "We herkennen elementen uit de Apple-bedrijfsstructuur. Maar je kan ons ook vergelijken met een bedrijf als ASML, omdat wij ook geavanceerd gereedschap maken waarmee onze partners aan de slag kunnen."
Van telen tot voedsel
Ard vertelt dat PlantLab altijd al de wens had om een gebruiksklaar teeltsysteem te ontwikkelen, om overal ter wereld bij te kunnen dragen aan het voeden van de groeiende wereldpopulatie. Van onderzoek en ontwikkeling tot de productie van een consument-klaar product: de bedrijven die met ze samenwerken krijgt een passende oplossing om een gewas te telen met een constante en optimaal niveau inhoudsstoffen.
"Het is ons doel om indoor teelt volledig op te laten bloeien, nieuwe kansen en nieuwe, winstgevende business modellen te ontwikkelen. Niet alleen in bladgroenten - of groenten überhaupt, maar in veel breder perspectief. Denk aan hoge concentraties voedingsstoffen, voeding als medicijn, smaken, geuren, cosmetische stoffen, aroma's. Door in indoor farming te innoveren kunnen we de de ontwikkeling van nieuwe productiemethodes aanjagen. Daarmee kunnen we unieke producten maken die bijdragen aan een beter milieu, een betere gezondheid en meer welvaart." Hij vat het samen in één zin. "We startten met het ontwikkelen van de volgende generatie telen, maar nu gaan we toe naar de volgende generatie voedsel. En daarbij is het van enorm belang om in contact te zijn met de markt en met de consument."
Voor de consument
"Het daglichtloos telen van groenten in een gesloten milieu is geen hype meer, het is een blijvertje. We zijn overtuigd van de goede eigenschappen van het product dat we leveren en weten zeker dat het de meest duurzame teeltmethode is. Maar hoe maak je de consument er bekend mee? Dat is voor nieuwe technologieën altijd een uitdaging", weet Ard. "Als je alleen maar laat zien hoe fraai paars licht is, kom je er niet." Daarom heeft PlantLab een scala aan consumentenpanels. "Zij helpen ons onze producten te testen. We meten bovendien de inhoudsstoffen van onze producten. De komende maanden starten we een grootschalig consumentenprogramma, samen met andere bedrijven, universiteiten en experts. Maar daarover horen jullie over een paar maanden meer."
PlantLab wil, samen met hun partners, blijven investeren. Momenteel werkt de groep aan uitbreiding van de de faciliteiten in 's-Hertogenbosch. "We kunnen onze ruimte hier verdubbelen. Zo gaan we om met de mogelijkheden: we zijn er niet hals over kop ingerend, maar willen eerst een stevige basis en een bewezen product realiseren. Die aanpak staat al sinds 2005, toen we kleinschalige proeven begonnen."
Inmiddels is er ook een kantoor in Californië geopend, om de Noord-Amerikaanse markt te ontwikkelen. "Nu hebben we misschien een grotere speeltuin, maar nog steeds begint ieder experiment met één plant, pas daarna schalen we op. Onze partners waarderen dit. Het is een heel grondige aanpak - we kunnen garanderen dat het werkt. In combinatie met een commercieel en financieel uitvoerbaar product. Daarmee maken we het verschil."
