Tholen - Krap een maand is de nieuwbouw van Fresh-Care Convenience op Industrieterrein De Poort van Dronten gebruik, maar Koning Willem-Alexander en Koningin Maxima maakten tijdens hun werkbezoek aan Flevoland donderdag 29 juni direct gebruik van de mogelijkheid om een kijkje te nemen in de high care groenteverwerkingsfabriek. "Daar zijn we dan ook reuze trots op", vertelde directeur Rien Panneman. De uitleg over de proef met de vertical farm - bestaande klimaatkamers waarin onder LED-verlichting op negen lagen sla wordt geteeld - kreeg zelfs het enthousiaste Koninklijk paar even stil.
Ontvangst bij Fresh-Care door burgemeester Aat de Jonge van Dronten
Rien vertelde dat Fresh-Care Convenience sinds 1997 in Dronten is gevestigd, sinds 2001 onderdeel is van de Staay Food Group en het bedrijf inmiddels 400 medewerkers telt. De nieuwe fabriek is 27.000 m2 groot (24.000 m2 gekoelde productieruimten, 3.000 m2 kantoor, 1.000 m2 vertical farming) en is ten opzichte van de vorige locatie verdrievoudigd in capaciteit. "De afzet is grotendeels gericht op de Duitse markt. Dagelijks rijden we 140 DC's in Duitsland aan. De omzet van Fresh-Care Convenience stijgt in een rap tempo, mede dankzij de groeiende trend van gezond eten en de groei die dit segment in Duitsland doormaakt."
Broers Dammis en Ad van der Staaij
Fresh-Care Convenience is gespecialiseerd in het bewerken van verse groenten, fruit en natuurlijke ingrediënten tot kant-en-klaar eenheden zoals maaltijdsalades, soepgroenten en pizza's. Het grootste gedeelte van de nieuwe fabriek bestaat uit high- en low-care-ruimten. De hal waarin de verse groenten worden gesneden en verpakt, wordt compleet gekoeld en is in verschillende high-care-ruimten opgedeeld. In het gehele pand wordt voor de koeling gebruik gemaakt van terugkoeling door CO2, wat een lagere milieubelasting heeft.
Vertical farm
Het bezoek kreeg vervolgens een inkijkje in de vertical farm die in augustus zal worden geïnstalleerd. "De grootste van Europa, maar het is nog altijd een testopstelling", zo hield Panneman de Koning en Koningin voor. "Maar als het brengt wat we ervan verwachten, gaan we deze teelttechniek zeker verder uitrollen, zowel regionaal als internationaal. In eerste instantie hebben we een capaciteit van 6.000 - 7.000 kg per week, maar we hebben al een wekelijkse vraag naar 120.000 kg. Begin 2018 besluiten we of we de teelt gaan uitbreiden. Daarbij kunnen ook andere regionale teeltbedrijven aansluiten."
Certhon, hoofdaannemer en ontwerper van de technische enprojectmatige installaties van dit project, kreeg ook de gelegenheid om hun roltoe te lichten aan het koninklijk paar. John van der Sande (Head of R&D) enDamion Schwarzkachel (Consulting Engineer) stonden De Koning en Koningin tewoord in de Certhon City Farm. Het paar was zeer goed voorbereid en toondevolgens John grote interesse. Maxima wilde graag weten hoe er tijdens de verticale teeltwater gegeven wordt en was vervolgens erg onder de indruk toen Damion en Johnuitlegden dat er tijdens de teelt geen druppel water verspild wordt.
In de stellages wordt hoofdzakelijk sla in kokospluggen met water en onder ledverlichting geteeld. "Momenteel halen we onze sla nog een deel van het jaar uit Zuid-Europa. Nadelen hiervan zijn dat het klimaat grillig is en de transportafstanden lang. Als de sla hier straks uit de vertical farm komt, is die verser, komt er geen bestrijdingsmiddel bij kijken en is de kwaliteit stabiel", somde de directeur op. "Daarbij is de teelt duurzaam, zo weten we het waterverbruik maal tien te reduceren. En we kunnen veel beter plannen. Als we op dag 1 planten, kunnen we op dag 30 oogsten. De eerste kroppen lollo bionda, lollo rosso, rucola en frisee uit deze klimaatkamers komen dus dit jaar al op de markt."
Om dit project te kunnen verwezenlijken is er een samenwerkingsorgaan opgericht. In dit consortium zijn Philips Lighting, Rijk Zwaan, Certhon, diverse kenniscentra en hogescholen waaronder de Aeres in Dronten actief. Deze kennispartners waren ook allemaal present om hun specialisme in dit consortium aan Maxima en Willem-Alexander toe te lichten.
Dammis van der Staaij bij de proefopstelling van de vertical farming
Gezamenlijk wordt er gewerkt aan de verdere ontwikkeling van vertical farming zodat het grootschalig en wereldwijd kan worden toegepast. "We zijn totaal klimaatonafhankelijk en kunnen dus local-for-local telen van Dubai tot Moskou", concludeerde Rien.
Hij benadrukte dat de kosten van deze teeltwijze hoog zijn - met de investering in deze proef is een bedrag van meer dan 8 miljoen euro gemoeid - en dat vertical farming zeker niet de bestaande teelten zal gaan vervangen, maar selectief toegepast zal worden. "De kosten zijn nu enorm hoog. Ons voordeel is dat we ze verwerken in maaltijdsalades, waarin het volume sla beperkt is en waarbij we waarde kunnen toevoegen. Zonder garanties over de afzet zou het dan ook niet kunnen. De supermarktketens Aldi Nederland en Aldi Duitsland zijn voor ons belangrijke partners in dit project."
Poolse arbeidsmigranten
De Koning en Koningin werden vervolgens rondgeleid door de fabriek en gingen in gesprek met onder meer een aantal Poolse arbeidsmigranten die het grootste deel van het personeelsbestand vormen. De afgelopen jaren zijn diverse Poolse uitzendkrachten ingestroomd als vaste medewerker en hebben zich met hun gezin definitief gevestigd in Nederland. Staay Food Group werkt hiervoor samen met een uitzendbureau en zorgt er voor dat de medewerkers op de juiste manier volgens
de branche cao betaald worden. Daarnaast zet het bedrijf zich ook in om de secundaire zaken voor de medewerkers goed te regelen zijn zoals huisvesting, vervoer en begeleiding bij diverse persoonlijke zaken. Samen met de gemeente Dronten wordt tevens gewerkt aan het invullen van vacatures met lokale werkzoekenden.
Het Koningspaar keek hun ogen uit in de fabriek en had 's avonds ongetwijfeld wat uit te leggen aan de prinsesjes. Namelijk dat de sla niet alleen uit de kas of koude grond komt, maar ook gewoon in klimaatkamers met led-verlichting wordt geteeld...
Reactie Marco Kleijn bij De Drontenaar: