Horizontaal of verticaal?

Eind april zond de VPRO een interessante documentaire van Tegenlicht uit over 'vertical farming'. De inefficiënte inrichting van ons huidige voedselsysteem stond centraal. Volgens de programmamakers legt ons voedsel veel kilometers af, worden grote hoeveelheden verspild en er is veel water nodig, wat zorgt voor een grote druk op het milieu. Als oplossing brachten de makers de 'high-tech voedselflat' onder de aandacht.

door Patrick Zwaan, sectorspecialist bij de Rabobank

Interesse in 'higt-tech voedselflat' groeit
In Nederland zien we een groeiende interesse voor deze innovatieve teeltsystemen. Veelal zijn het nog kleinschalige initiatieven, waar naast het voeden van een stad ook andere doelstellingen worden nagestreefd. Tevens zien we een aantal grootschaligere projecten waarin andere ketenpartijen dan de huidige primaire sector zich gaan begeven. Zo zal Van Staaij Foodgroup op termijn ruim een miljoen kilo sla produceren in klimaatkamers met ledverlichting.

Aanvulling, maar geen vervanging van bestaande glastuinbouw
De voorbeelden van 'vertical farming' zijn vooralsnog specifieke producten voor specifieke afzetmarkten, die daarmee aansluiten op de 'fabuleuze productspecialist' uit het onlangs verschenen RaboResearch-rapport 'De Nederlandse glasgroentesector naar voren'. Op dit moment is de technologische ontwikkeling voornamelijk een aanvulling op de bestaande glastuinbouw. Dit komt mede door de hoge kapitaalsintensiviteit, maar ook doordat bladgewassen en kruiden ook andere groente- en fruitsoorten nodig hebben waarvan het de vraag is of deze ook bedrijfseconomisch verticaal geteeld kunnen worden.

Kans voor Nederlandse tuinders
Voor de Nederlandse tuinbouwketen is het echter wel een belangrijke kans om onze kennis van deze nieuwe vorm van tuinbouw te ontwikkelen en goed in de markt te zetten. Voor verticaal telen is immers het toepassen van bestaande en nieuwe teelttechnieken onontbeerlijk. Deze kennis is aanwezig in het Nederlandse tuinbouwcollectief. Naast praktische toepassingen zijn hierbij ook de educatieve en onderzoeksinstellingen belangrijke schakels.

Technologisch of biologisch?
Naar aanleiding van de uitzending was ik samen met andere ondernemers en experts aanwezig bij de Tegenlicht Meet Up in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. Het viel me in de discussie op dat inzicht in de mate van acceptatie door de eindconsument ontbreekt. Accepteert de gemiddelde consument dat zijn voedsel uit een 'flat' of 'fabriek' komt? Of neigt die juist meer naar een meer biologische wijze van produceren van zijn voeding? In landen zoals Japan schijnt dit gemakkelijk te worden geaccepteerd. Ik ben benieuwd hoe de westerse consument dit ziet.