In Maryland zijn er problemen gesignaleerd door ethyleen in hoge tomatentunnels. Ethyleen (C2H4) komt in kleine hoeveelheden voor in benzine en aardgas en komt vrij wanneer deze stoffen gestookt worden. Het is aanwezig in hout- en tabaksrook. En ethyleen is ook een plantenhormoon die tijdens hun groei en ontwikkeling door planten wordt geproduceerd. Met gebrekkige verwarmingsapparatuur geproduceerd ethyleen kan nadelig zijn voor beschermde gewassen omdat ethyleen dan in veel grotere hoeveelheden wordt geproduceerd. Ethyleenvervuiling beïnvloedt de activiteit van plantenhormonen en groeiregelaars, wat normale weefsel- en orgaanontwikkeling beïnvloedt, vaak zonder schade aan bladweefsel.
door Jerry Brust, IPM Vegetable Specialist, University of Maryland; jbrust@umd.edu
Schade aan breedbladige planten treedt op als een neerwaartse krul van de bladeren en scheuten (epinastie). Sommige telers denken dan dat de plant aan het verwelken is en zoeken dan naar niet-bestaande wortel- of irrigatieproblemen. Maar een verwelkende plant is slap of zacht en hangerig met hangende bladeren, terwijl de plant bij epinastie nog stevig is, alleen de bladeren zijn naar beneden gedraaid (Figuur 1). Hoe erg deze 'krul' is hangt af van het tomatenras, de temperatuur, de ethyleenconcentratie en de duur van de blootstelling (zie studie door M. Jones op:
http://u.osu.edu/greenhouse/2014/04/21/preventing-ethylene-related-losses-during-the-postproduction-care-and-handling-of-greenhouse-crops/). Epinastie kan worden gevolgd door een geremde groei.Figuur 1. Tomatenplanten met een neerwaartse krul van de bladeren (epinastie) door verschillende niveaus van ethyleenblootstelling.
Andere symptomen van overmatige ethyleen blootstelling zijn het afvallen van bloemen (figuur 2), bloemblaadjes of bladeren, chlorose en het verwelken van bloemen. Gewassen variëren in hun gevoeligheid en reactie op ethyleen toxiciteit. Hoge temperaturen en hoge lichtwaarden zullen de ernst van de ethyleenschade verhogen. In hoge tunnels waar propaan, kerosine of benzine wordt gestookt en die een slechte of geen ventilatie hebben, kunnen zelfs kleine hoeveelheden ethyleen schade aan tomaten veroorzaken.
Symptomen kunnen subtiel zijn, zeker als er geen gezonde planten zijn ter vergelijking. Vaak komen er in onverwachte delen van een hoge tunnel beschadigde tomaten voor, bijvoorbeeld in het midden van de tunnel, waarbij er een groep van 5-10 planten getroffen is omringd door tomatenplanten zonder enige symptomen. Dit komt door de luchtbewegingspatronen in hoge tunnels die passief geventileerd worden en niet zo voorspelbaar zijn als actieve ventilatiesituaties. Soms kunnen de luchtpatronen de ethyleen de ene week in bepaalde delen concentreren en de daaropvolgende week in andere, wat een diagnose van het probleem bemoeilijkt.
Figuur 2. Bloem abortus op een tomatenplant blootgesteld aan ethyleen in een hoge tunnel.
Een goede installatie en onderhoud van verwarmingssystemen is de beste manier om problemen te voorkomen. Propaan vlammen moeten een kleine gele tip hebben wanneer ze correct zijn afgesteld en aardgasvlammen moeten zacht blauw zijn met een goed gedefinieerde binnenkegel. Om correct te stoken moeten verwarmingseenheden een schone luchtinlaat hebben en een schoorsteenafvoer, zodat de uitlaatgassen niet via het ventilatiesysteem weer de kas in worden getrokken.