Voormalig Superunie-directeur Frans Fredrix actief met advieswerk en commissariaten
"Denk niet te snel dat je het zelf wel kunt"
Kun je kort iets over je achtergrond vertellen?
'Ik ben sinds januari 2009 extern commissaris bij ZON Holding, ben 65 jaar, geboren in het Zuidlimburgse Elsloo en heb eigenlijk mijn hele leven in de retail gewerkt. Na mijn HEAO-opleiding in Sittard ben ik in 1972 gaan werken bij De Gruijter in Den Bosch, in die tijd een toonaangevende supermarktketen met 700 winkels. In 1977 heb ik toen de overstap naar Edah gemaakt, waar ik in diverse functies tot 1993 heb gewerkt, op het laatst als commercieel directeur. In dat jaar ben ik directeur geworden van Superunie, de inkoopcombinatie van vooral familiebedrijven in de retail die vandaag de dag nog steeds een hele grote speler in deze wereld is. Ik heb Superunie precies 15 jaar geleid, tot 1 januari 2008 en op dat moment heb ik op mijn 57e mezelf de vraag gesteld of ik dat werk nog tien jaar zou willen doen. Het antwoord was nee en dat heeft er toe geleid dat ik voor mezelf ben begonnen met, laat ik het samenvatten, advieswerk en commissariaten. Mijn eerste klus was het opzetten van een winkelketen in Moskou, waar ik ter plaatse een jaar aan heb gewerkt. Een soort Russische versie van C1000, zo kun je het zien'.
Maar deed je daar dan eigenlijk niet hetzelfde als bij Superunie?
'Ten dele wel, maar dan zonder het gedoe er omheen met accountants, automatisering, regelen van lease-auto's voor mensen en noem maar op. Ik kon daar gewoon weer écht ondernemen, dat maakte het voor mij geweldig. Vanuit die klus zijn mijn werkzaamheden als commissaris eigenlijk begonnen en verder uitgebreid tot op dit moment elf bedrijven. En dat varieert van een bedrijf in veevoeder tot een organisatie van zelfstandige opticiens tot ZON Holding'.
Wat is het leuke aan commissaris zijn in vergelijking met zelf directeur zijn?
'Bij veel van die elf bedrijven kan ik min of meer de rol van parttime commercieel directeur vervullen. Het woord commissariaat moet je in mijn geval ook vaak niet te letterlijk nemen, want meestal staat een commissaris natuurlijk veel meer op afstand dan wanneer je, zoals bij mij soms, een dag per week met de directie gaat sparren over het te voeren commercieel beleid. Bij ZON is dat overigens veel minder het geval, daar staat we als RvC inderdaad meer op afstand om echt toe te zien'.
Ervaar je een verschil tussen jouw rol als extern commissaris en de vijf bestuursleden/commissarissen?
'We maken natuurlijk alle zeven deel uit van dezelfde RvC, maar ik zie daarbij mezelf wat meer in de rol van vertaler van de consumentenmarkt omdat telers daar vaak toch minder kijk op hebben.
Is de rol van de RvC bij ZON in de afgelopen jaren veranderd?
'Ik denk dat de laatste paar jaar de betrokkenheid groter is geworden en dat er binnen de RvC meer de diepte in wordt gegaan als we over de inhoud van het beleid praten. Ook de eerst wat vijandige houding richting retail als 'moordenaars' van de prijs is omgeslagen in een besef dat we samen moeten werken met de retail.
Een bijzonder punt is natuurlijk dat ik bij ZON de voorbije jaren, vanwege mijn netwerk, vaker dan gebruikelijk de rol heb gehad om naar een nieuwe directeur te moeten uitkijken. Met daarmee gepaard gaand het vaak onvermijdelijke 'ruwe vaarwater' rond zo'n directiewisseling'.
Wat zie je als de grootste kansen voor ZON?
'We moeten in staat zijn om vanuit de oorsprong vanuit het product een betere vertaling te maken naar wat de consument wil. Dat hele traject moeten we veel scherper en transparanter in beeld kunnen brengen. Daarnaast moeten we het product van de teler in fysieke zin minder als eindproduct gaan zien en er meer onderscheidend vermogen aan geven. Misschien door bewerken, misschien door bijvoorbeeld verpakking. Hoe verder je kunt opschuiven naar de perceptie van de klant dat een product hem écht aanspreekt, hoe kansrijker het wordt. In het verleden is denk ik te veel een valkuil geweest dat we altijd dachten dat een product dat uit de grond of van de plant komt, altijd meteen geschikt is om door de consument gegeten te worden. En misschien maakt die –mijns inziens dus onterechte- veronderstelling wel lui. Als je suikerbietenteler bent, dan weet je dat je eerst iets met je product moet gaan doen voordat je bij de consument komt, maar een product als bijvoorbeeld paprika is evenmin altijd onverkort geschikt om zo op te eten. Naarmate een product meer geschikt is om meteen door te slikken, krijgt het meer waarde. Dat is de ijzeren wet van wat ik altijd de 'mondjestheorie' noem. Als je dat sectorbreed bekijkt, zie je dat de handel dit altijd beter heeft begrepen dan de coöperatieve wereld'.
En wat is de grootste bedreiging?
'De grootste bedreiging lijkt me dat een aantal telers hier wellicht niet in mee wil gaan of niet in staat is om hier in mee te gaan. Maar ik geloof oprecht dat het voor die telers die het zelf willen doen, een uitdaging moet zijn om het tóch in coöperatief verband te doen. De wereld wordt in figuurlijke zin steeds groter. Waarom denk je dat een bedrijf als Ahold samen is gegaan met Delhaize? Of waarom Sligro, met een omzet van 1,8 miljard, toch alle reden heeft om lid te zijn van een inkoopcoöperatie als Superunie? Als de schaalgrootte aan de andere kant van de tafel steeds blijft groeien, moet je aan de aanbodkant niet te gauw denken dat je het zelf wel kunt. Zelfs niet met een onderscheidend product'.
Zie je de kritische massa van ZON in gevaar komen?
'Het is absoluut een aandachtspunt om te werken aan acquisitie van nieuwe leden, maar ik wil vanaf deze plek ook een oproep doen aan bestaande leden om ook in de toekomst te blijven werken in coöperatief verband. Het is belangrijk dat we als ZON in staat blijven om de specifieke wensen en verlangens van grote telers te kunnen bundelen'.
Je bent inmiddels 65, denk je nog niet aan afbouwen?
"Nee, ik vind het nog veel te leuk wat ik doe. En voor alle duidelijkheid: ik maak weliswaar soms nog wel eens werkweken van zestig uur, maar over de gehele linie blijft er echt genoeg vrije tijd over. En ik heb gelukkig een vrouw die het ook leuk vindt wat ik doe en die niet alleen maar zit te wachten tot ik thuis kom. Maar het is wel duidelijk dat ik commissariaten waarvan de statutaire zittingstermijn afloopt, niet automatisch meer met vier jaar zal verlengen. Aan de andere kant: Jan Hommen, de voormalige grote man van ING en nu voorzitter van de RvC van Ahold, is 72 jaar, dus ik kan nog wel wat jaren vooruit. Het gaat toch vooral om de flexibiliteit van geest'.
Bron: ZON Magazine