"Innovatie is kennis en kennis is innovatie"

Aan het woord is Johan Kos, directeur van Proeftuin Zwaagdijk. En hoewel de naam wellicht anders doet vermoeden, gaat het niet om een plek waar je proeft met je smaakpapillen en je zintuigen. Johan: "We zijn een onderzoekscentrum voor de agrarische sector. We dóen dus vooral veel proeven. En ja, daar komt vaak wel smaak bij kijken."

Kennis, kennis en nog eens kennis
"Proeftuin Zwaagdijk is van start gegaan in 1987. Met zo'n vijftig medewerkers doen we ongeveer zevenhonderd proeven per jaar, waaronder veel onderzoek op locatie in Nederland en België. Daarnaast werken we deels internationaal, in samenwerkingen met onder andere India, Polen, Colombia en China. Onze missie is het delen van kennis, met name gericht op vollegrondsgroenten, akkerbouw, glasgroenten- en bloemen, bloembollen, fruit en boomteelt. Met onze onderzoeken bedienen we bedrijven, telers en andere belanghebbenden."

Waterteelt en bloembollen
"We zijn al vanaf het prille begin betrokken bij het project EVERGREEN. Voor Proeftuin Zwaagdijk is het meer dan vanzelfsprekend hieraan mee te doen: door je als partners te verenigingen kun je elkaar versterken. Dat is ook grotendeels onze rol in dit project. Wij gaan op zoek naar kennis waar de agrarische sector behoefte aan heeft om zo verder te kunnen komen. Binnen het project richten we ons op twee specifieke onderdelen: waterteelt en duurzame bollenteelt. Zeker duurzame bollenteelt is een thema dat al jaren de aandacht heeft en met dit project krijgt het een extra boost."

Van één hectare naar tien hectare
"Waterteelt gaat over het kweken van gewassen op water, bijvoorbeeld sla. Op kleinere oppervlaktes zijn er al goede resultaten bekend: het gaat nu om de uitrol in het groot. Dat het op één hectare prima lukt, weten we. Maar wat gebeurt er als we opschalen naar tien hectare? Pas dan wordt het interessant. Waterteelt biedt veel voordelen ten opzichte van kweken op grond: gewassen groeien sneller en het is schoner. Letterlijk, omdat er geen zand tussen de blaadjes komt. Maar er zijn ook minder beschermingsmiddelen en mest nodig. Er zijn nu een paar bedrijven die actief zijn met waterteelt. Het vraagt een andere manier van denken en doen en dat heeft tijd nodig. We willen de kwaliteit goed in beeld brengen, zodat we andere bedrijven kunnen stimuleren om ook de stap te zetten. En ook aan de andere kant van de keten moet het verder worden uitgerold: we moeten ervoor zorgen dat afnemers om op water geteelde groenten gaan vragen - hiertoe is ook Vezet uit Warmenhuizen, hofleverancier van Albert Heijn, deelnemer in het project. Pas dan durven telers de sprong te wagen: zij willen -logischerwijs- zekerheid dat hun producten worden verkocht."

Van kleine stapjes naar grote stappen
"Duurzame bollenteelt is een ander belangrijk thema voor ons. Elk jaar genieten ontzettend veel mensen van onze tulpen, hyacinten, lelies en ga zo maar door en het is natuurlijk een enorm export- en toeristisch product. Toch staat bollenteelt de laatste jaren in een soms wat negatieve belangstelling door het middelengebruik. We proberen nu met een groep telers van steeds kleine stapjes in duurzaamheid een paar flink grote stappen te zetten. Onderzoek helpt daarbij om de richting te bepalen. Deze groep van telers is dus echt voorloper van een cultuuromslag."

Bodembelang
"Het mooie aan project EVERGREEN is dat de lijnen zo kort zijn. We hebben bijvoorbeeld ook contact met Gera van Os, die als lector Duurzaam Bodembeheer betrokken is en met de Universiteit van Amsterdam: zo'n thema als duurzame bollenteelt raakt ook het vraagstuk van bodembeheer, zeker hier in Noord-Holland. Een deel van het onderzoek gaat bijvoorbeeld over het gebruiken van een mix van groenbemesters, in plaats van steeds maar één soort per keer te proberen. Gewasbeschermingsmiddelen zullen nodig zijn voor de optimale groei van de bollen. Het streven is gezonde bollen te telen met zo min mogelijk gebruik van middelen. Dat kost tijd, maar soms kan het ook zomaar heel snel gaan. Juíst als je samenwerkt."

Bron: Greenport NHN