Tuinbouw richt vizier op 2030
Binnen de groep was er dan ook geen discussie meer of nieuwe technologieën een grote invloed op de sector zullen hebben. Wel was er discussie over de mate waarin de werkgelegenheid door nieuwe technologie beïnvloed wordt. Tot aan 2030 neemt de hoeveelheid eentonig en laagopgeleid werk in de greenports waarschijnlijk af doordat robots eentonige en fysieke handelingen overnemen. Maar er komt ook nieuwe werkgelegenheid op rondom kennisontwikkeling en het analyseren van data. De deelnemers benadrukten daarbij de verschillen binnen de sector. In de sierbloemen en –planten is juist een trend richting diversifiëring en maatwerk, die gepaard gaat met een toenemende vraag naar personeel. Een andere ontwikkeling is de toenemende aandacht voor arbeidsparticipatie van werknemers met een beperking.
Ook was het volgens de deelnemers nog maar de vraag of nieuwe technologieën tot schaalvergroting zullen leiden. Een aantal deelnemers verwachtte wel schaalvergroting in capaciteit, maar niet noodzakelijk in oppervlakte. Het inzetten van robots heeft een bepaalde schaalgrootte nodig om de investering rendabel te maken. Maar voor sectoren waar diversiteit en specialisatie de toegevoegde waarde bepalen, heeft schaalgrootte niet altijd een voordeel op de termijn van 2030. Flexibiliteit werd als belangrijke eigenschap gezien om op de toekomst in te kunnen spelen. Dit vereist wel aandacht, zeker omdat het merendeel van de ondernemingen bestaat uit familiebedrijven, die vaak sterk leunen op één manager. Wanneer deze ondernemingen worden opgekocht, is schaalvergroting een veel toegepaste strategie. Maar de ervaringen van de deelnemers leerden ons dat hiermee passie en gedrevenheid verloren zijn gegaan, waardoor schaalvergrotingen veelal teleurstellend zijn afgelopen.
Veel deelnemers herkenden de toekomstscenario's (zie figuur) gedeeltelijk, al was de verwachting dat deze zich over 15 jaar nog niet voltrokken hebben. De lokale scenario's druisen bijvoorbeeld in tegen het internationale karakter van de sector en resulteren bijna altijd in duurdere producten. Deze scenario's zijn daarom minder wenselijk en niet haalbaar. Veel deelnemers zagen de mondiale en lokale ontwikkelingen dan ook eerder parallel aan elkaar. Nederland staat nu internationaal bekend als tuinbouwnatie en zal zich richting de toekomst naast het exporteren van producten ook moeten richten op het exporteren van specialistische kennis. Een bedreiging voor de sector is verplaatsing van productie naar het buitenland. Landen als China en India zullen in de toekomst wellicht zelf tomaten en sla verbouwen, zoals dat nu ook al in de VS gebeurt. Over de kans dat conglomeraten de tuinbouwsector gaan overnemen liepen de meningen uiteen. Een bedrijf als Apple zou misschien in de toekomst wel een hele betrouwbare tomatenkweker kunnen worden, maar in de tuinbouw is passie voor het vak ook een belangrijke factor.
Lees meer bij Greenport Westland-Oostland