Jan Breembroek, Flynth:
"Wil er nu niemand meer teler worden?"
Uit de CBS-cijfers blijkt dat bijna de helft van de agrarische ondernemers ouder is dan 55 jaar (25.000 van de 55.000). Een ruime meerderheid van die oudere ondernemers heeft geen opvolger klaarstaan (15.000 van de 25.000). Gelukkig is het vooruitzicht voor de gehele sector minder somber. Het NAJK-ledenaantal en de prijsontwikkeling van landbouwgrond laten juist een positiever sentiment zien.
Bedreigingen?
Er zijn diverse oorzaken voor de sombere berichten. Op de radio vertelde een jonge boer dat het door de bureaucratie komt. Dat is zeker een factor. De internationale concurrentie die de prijzen onder druk zet ook. Verder weegt zeker de maatschappelijke 'waardering' bij bijvoorbeeld varkens en pluimvee mee. En dan is er nog de gebondenheid aan het bedrijf: een agrarisch ondernemer is minder vrij in zijn doen en laten.
Allemaal prima argumenten, maar persoonlijk denk ik dat er nog genoeg
(potentiële) ondernemers zijn die wél hun boterham kunnen en willen verdienen in de sector. Ook denk ik niet dat gebrek aan financiering de oorzaak is van minder bedrijfsovernames. Elke opvolger met een goede uitgangspositie en inzet van specialisten voor een doordacht plan kan verder.
De keerzijde
Hoe minder bedrijven worden opgevolgd, hoe sterker de schaalvergroting doorgaat.
Hierbij is het maatschappelijk draagvlak van groot belang. Helaas dus dat de 'gewone man' bijna geen boeren of tuinders kent of een agrarisch bedrijf bezoekt. Zo wordt de kloof tussen consument en boer steeds groter. Dit terwijl de consument kiest wat hij in de supermarkt koopt en via de politiek en publieke opinie invloed uitoefent op de land- en tuinbouwontwikkeling.
De spagaat
In de recente rapporten van Nijpels en Veerman zie je een spagaat. Nijpels wil in de veehouderij de focus richten op een kopgroep van ondernemers die duurzaam produceren. Maar dan moet de markt de meerkosten wel willen betalen. Klik hier voor een artikel van ser.nl. Veerman wil in Europa juist marktpositie van ondernemers versterken door meer markttransparantie. Zij zijn nu te veel de speelbal van de grote afnemers van agrarische producten. Klik hier voor het rapport van de Agricultural Markets Taskforce.
Wat is wijsheid?
De vraag is: hoe combineren agrarische ondernemers een financieel gezond resultaat met acceptatie door hun omgeving en maatschappelijke waardering? Ondernemers die zich richten op de wereldmarkt krijgen het moeilijk, zij moeten veelal tegen lage kostprijs produceren.
Voor een duurzame productie is een transparante en eerlijke markt een absolute voorwaarde. Ketens in productie en afzet kunnen die transparantie alleen gezamenlijk organiseren. Het is belangrijk dat de overheid zich richt op een positief
ondernemersklimaat. Bijvoorbeeld goede opleidingsfaciliteiten voor ondernemers, want van toekomstige ondernemers worden andere competenties gevraagd. Verder zijn minder bureaucratie en meer markttransparantie belangrijk. Kortom: uitdagingen én kansen genoeg.
Voor meer informatie:
Flynth adviseurs en accountants
Jan.Breembroek@flynth.nl
www.flynth.nl