Areaal biologische kasgroenten redelijk stabiel
Uit cijfers van het CBS blijkt dat het areaal biologische kasgroenten in Nederland in de periode 2011-2014 een licht golvende beweging vertoonde, maar over het geheel genomen redelijk stabiel is gebleven. In 2011 betrof het totaaloppervlakte 114 hectare, zo'n 2,3 procent van het totaal aan kasgroenten, inclusief conventionele teelt: 4.989 hectare. Het verschil met 2014 was in dat opzicht verwaarloosbaar: 112 hectare biologisch tegenover een totaaloppervlakte van 4.833 hectare. Tussentijds waren er wel kortstondige piekmomenten: zo werd het areaal biologische kasgroenten in 2012 en 2013 vastgesteld op respectievelijk 123 en 125 hectare.Paprika gevoeliger dan tomaat
"Dit jaar verloopt de oogst van glasgroenten vrij goed", vertelt Siem van der Valk, adjunct-directeur van Bio World, over het huidige seizoen. Het bedrijf, dat onderdeel is van de Best Fresh Group, levert uitsluitend biologisch product voor de exportmarkt en maakt daarvoor gebruik van een internationaal netwerk van telers. Het heeft onder meer komkommer, (punt)paprika, trostomaat en aubergines in het assortiment. Ondanks het feit dat de biologische glastuinbouw zich zonder chemische bestrijdingsmiddelen slechts mondjesmaat kan wapenen tegen de 'grillen van de natuur', blijft deze sector dit jaar nagenoeg buiten schot. "Ik heb nog geen geluiden gehoord van telers die grote hinder ondervinden van plagen. Dat is wel eens anders geweest: paprika vol met luis. Dan oogstte je noodgedwongen een tijdlang geen paprika's. Het blijft nu eenmaal een relatief gevoelig product: met biologische paprika's kan het meeste fout gaan."
Paprika's van Bio World.
Toch moeten biologische tuinders waakzaam blijven voor boven- en ondergrondse ziekten, waarschuwt Fons Verbeek van BioVerbeek. Hij runt samen met zijn twee broers Leo en Jac een biologisch kasteeltbedrijf in Velden, Limburg. Het bedrijf heeft zich toegelegd op de teelt van drie gewassen: tomaat, komkommer en paprika. "Soms wordt je nogal verrast en heb je niet meteen een oplossing voorhanden. Valse meeldauw slaat nogal eens toe bij tomaat en komkommer. Maar de komkommer is ook vatbaar voor bodemziekten als aaltjes, Verticillium en Fusarium. Verschillende soorten luizen doen zich graag te goed aan paprika- en komkommerplanten. Normaal gesproken zijn er behoorlijke verschillen tussen deze vruchtgroenten als het gaat om oogstzekerheid. Tomaten laten daarbij de grootste continuïteit zien."
Binnenlands product dekt helft exportbehoefte
Hoewel de consumptie van biologische groenten en fruit in Nederland nog jaarlijks een groei doormaakt, gaat het om slechts een fractie vergeleken met de volumes in veel andere Europese landen, stelt Fons. "In Scandinavië, Oostenrijk, Duitsland en Frankrijk is het bio-aandeel een stuk groter: zo'n 5 tot 10 procent van de algehele AGF-consumptie. De Benelux verbleekt daarbij en bekleedt op dat vlak een positie royaal onder de middenmoot."
Een greep uit de producten van BioVerbeek.
Om tegemoet te komen aan de vraag naar biologisch product in het buitenland, beschikt Bio World over teeltgebied in Nederland en daarbuiten. "Als exporteur zijn we sterk afhankelijk van productie uit andere landen", vertelt Siem. "Zelfs in het Hollandse seizoen halen wij misschien wel de helft van onze komkommers uit Spanje, dus dat zegt genoeg over de beschikbaarheid. Het volume paprika fluctueert iets, maar ook daar geldt dat er weken zijn met voldoende productie om kort daarop met tekorten te kampen. Bij trostomaten is dat niet anders."
"Een product dat meer in balans is, is de aubergine", vervolgt Siem. "Daar hebben we goede afspraken over gemaakt met telers. Het volume is daarentegen wel een stuk kleiner. Gezien het volume zijn auberginetelers wat behoudender. Om te voorkomen dat er een groot overschot ontstaat, maken zij daarom duidelijke afspraken met hun vaste afnemers zodat ze ook doelgericht naar dat volume kunnen toewerken. Zo ontstaat een regelmatige aanvoer en is de teler verzekerd van zijn afzet."
De stabiliteit die de biologische aubergineteelt zo kenmerkt, is verre van zichtbaar in de werkwijze van met name Spaanse telers, benadrukt Siem. "Spanje loopt voorop in de teelt van biologische kasgroenten, maar slaat daarin soms door. Die zetten gelijk grote arealen vol met bio bij de eerste tekenen van succes. Is het een goed jaar geweest voor pepers? Dan wordt het jaar erop prompt 10 hectare extra daarvan geplant. Door die pieken en dalen is de balans daar zoek: er is weinig stabiliteit. Nederlandse telers hebben hun zaken wat dat betreft beter op orde vanwege hun duidelijke langetermijnvisie met heldere afspraken vooraf."
Omschakeling verloopt moeizaam
Dat de Nederlandse biologische kasgroententeelt op dit moment niet geheel toereikend is voor de buitenlandse afzetmarkten, wijt Siem aan moeizame omschakelingsprocessen vanuit de conventionele teelt. "Het ontbreekt veel Nederlandse telers nog aan het bewustzijn dit gat in de markt te bedienen. Het omschakelen gaat ook zo makkelijk nog niet. Hier moet je twee jaar biologisch telen voor gangbare opbrengsten. Daarvoor zijn forse investeringen nodig. Het helpt ook niet mee dat de opbrengstprijzen de afgelopen vijf jaar tergend laag waren. Dan blijven er maar weinig telers over met voldoende vet op de botten om die twee opstartjaren te kunnen dragen."Geleidelijke groei
Toch ziet Siem de Nederlandse terughoudendheid als een momentopname. "Zolang wij in Nederland topkwaliteit producten kunnen bieden, het duurzaamheidsverhaal en het sociale aspect – hoe je met het personeel omgaat, bijvoorbeeld – goed blijven accentueren, zie ik zeker ruimte voor groei. Zowel in consumptie als in areaalgrootte". Ook Fons blikt hoopvol vooruit. "Het areaal biologische kasgroenten zou over vijf jaar zomaar eens met een 20 à 30 procent kunnen toenemen. Dat is niet alleen voorbehouden aan Nederland: die groei is overal in Europa aan de gang. De weg omhoog is ingezet en het einde is nog lang niet in zicht." (VV)Voor meer informatie:
s.vandervalk@bioworld.nl
fons@bioverbeek.nl