Tholen - Stel je eens voor. Het is twee uur 's nachts en je staat in de kas. Het is stil. Alle werknemers zijn naar huis. En opeens klinkt er geritsel. Eén voor één zakken alle planten vanzelf iets naar beneden. Terwijl ze zakken, schuiven ze ook iets over de hogedraad op. Vanzelf. Zonder hulp. Bij een komkommerkwekerij en een tomatenkwekerij gebeurt het al. Het scheelt de telers 90% op hun arbeid.
De kwekerijen werken met het Plant Elevation System, kortweg PES. PES is een ontwikkeling van het Limburgse bedrijf Atgrow en Atgrow is weer een onderdeel van Vulling Metaalbewerking en Systemen. Dit Limburgse bedrijf is onder andere actief op het gebied van watergeefsystemen voor de champignonteelt. Met de kennis uit deze sector, werd meer dan tien jaar geleden al hun eerste zaksysteem voor de tuinbouw ontwikkeld. "We ontwikkelden een systeem wat je bovenin de kas plaatst. Daaraan zaten een paar nadelen", vertelt directeur Jan Arts. "Je moest een hele constructie in de kas installeren. Dat is duur en neemt te veel licht weg." Ook de werking was niet ideaal: omdat de planten niet gelijkmatig groeien, konden ze niet allemaal gelijk zakken. "Voor ons waren het na het eerste systeem vereisten voor we de markt op zouden gaan. We hebben de afgelopen 8 jaar met een engineer wel tien systemen ontwikkeld – en er negen weer van tafel gegooid. Nu hebben we een systeem waar we achter staan: het Plant Elevation System."
PES bestaat uit een spuit gegoten constructie voor elke plant, hangend aan de hogedraad. Door een dunne, transparante luchtslang zijn deze kunststof systeempjes met elkaar verbonden. Vanuit de compressor (aangestuurd door een computer) worden er luchtpulsen door de slang gestuurd. De luchtpuls zet verschillende tandwielen in werking: de plant zakt een halve centimeter. Gelijktijdig schuift de plant dezelfde afstand vooruit. De luchtdrukgolf verplaatst zich van het begin tot het einde van de slang, waardoor de planten steeds na elkaar een heel klein stukje zakken. Het systeem is inmiddels geoctrooieerd en Atgrow gaat er volgend jaar de markt mee op. "Telers kunnen eerst op een deel van het areaal testen", vervolgt Arts. "Je hoeft niet meteen het hele areaal door. Ze kunnen kijken hoe het werkt."
Het systeem kan helemaal uit elkaar gehaald worden en daarna ontsmet worden en het materiaal is UV-bestendig en met glasvezel versterkt om kromtrekken te voorkomen. Als extra garantie zijn de katrollen ook nog eens zelfremmend.
"Het is geen 100% vervanging van je arbeid", vervolgt hij. "Je moet er af en toe nog doorheen, voor een extra kop, of om de katrol extra af te laten rollen als de plant extra groeit. Maar het scheelt zeker 90% van de benodigde tijd voor het zakken." En er blijken meer voordelen aan het systeem te zitten. Een van de telers die met het systeem werkt, houdt met het bepalen van de hoogte van de planten, rekening met de ideale werkhoogte van zijn werknemers. Hij verdeelt zijn werknemers vervolgens op grootte over de kwekerij. "Dat scheelt nog eens 15% arbeid", rekent Arts voor. Het laatste, onverwachte voordeel zit in de plantgezondheid. "Het lijkt een stuk beter voor de planten om het zakken 's nachts te doen", vervolgt Arts. "De planten hebben minder stress, doordat het zakken geleidelijk gebeurt en kan plaatsvinden als de plant in rust is. Dit betekent meer opbrengst voor de teler."
Volgens de berekening kan het systeem een rendementsverbetering opleveren door besparing van benodigde arbeid voor het laten zakken van de planten (ca. 90%) en het gevolg van oogsten op ideale hoogte (ca. 15%). Naar de winst voor het lagere stressgehalte dankzij het 's nachts zakken, laat Agrow volgend jaar onderzoek doen. "Al met al verwachten we dat de terugverdientijd voor tomaten binnen drie jaar ligt. Bij komkommers is er meer arbeid – dan moet het binnen 1,5 tot 2 jaar terug te verdienen zijn."
Voor meer informatie:
Atgrow
www.atgrow.nl