dit zijn de knelpunten
Meer dan de helft van de familiebedrijven overleeft overdracht niet
Familiebedrijven
Van de Nederlandse organisaties is circa 69% een familiebedrijf. In de agrarische sector ligt dat percentage nog veel hoger. In 2010 was zelfs nog bijna 90% van de bedrijven een gezinsbedrijf. Gezien de vergrijzing in de sector, speelt bedrijfsovername een belangrijke rol. Peter van den Dool specialiseert zich in zijn werk als coach voor familiebedrijven. Hij ziet dat veel families niet in staat blijken hun familiebedrijf over te dragen. Meer dan de helft van de familiebedrijven overleeft de overdracht niet. "In 9 van de 10 gevallen is er sprake van problemen op het gebied van samenwerking, afstemming verwachtingen en behoeften tussen beiden generaties of lopen de emoties zo hoog op dat 'normale' communicatie niet meer mogelijk is", ziet hij. Het bedrijf verliest koers en gaat eraan ten onder. "De energie, passie en betrokkenheid van ondernemende families maakt het familiebedrijf groot, maar wanneer deze energie wordt omgezet in weerstand tussen familieleden heeft dit een negatief effect op de duurzame overdracht en ondernemerschap."
Waar gaat het mis?
Van den Dool is in gesprek gegaan met ondernemende families en psychologen om te achterhalen waar nu werkelijk het probleem ontstaat. Hij ziet dat er nauwelijks hulp wordt gevraagd bij de overdracht. "Accepteren dat je hulp nodig hebt, is al 50% van de oplossing. Maar wanneer er hulp gevraagd wordt, is het vaak niet bij de juiste persoon." Want als er al partijen betrokken worden, gaat het om de financiële opties in kaart te brengen of wordt er gekeken naar wijzigingen in statuten en vormen van aandelenoverdracht. "Allemaal zaken die vallen onder ratio." En dat is precies waar het aan schort. "Er ligt nu vaak nog te veel focus op de ratio en er is onvoldoende aandacht voor de emotie die speelt bij het onderwerp van overdracht."
Van den Dool stelde een lijst op met belangrijke onderwerpen om te bespreken binnen het bedrijf.
- Welke verwachtingen hebben wij t.o.v. elkaar? En zijn deze verwachtingen helder uitgesproken. Ongemerkt worden de verwachtingen al opgelegd op zeer jonge leeftijd. Dat begint heel onschuldig met het uitspreken van trots op het familiebedrijf en de hoop dat kinderen daar een deel van uit kunnen gaan maken.
- Is er voldoende aandacht besteed aan het emotioneel afscheid nemen van de onderneming? Het loslaten van levenswerk is een emotioneel proces.
- Is er voor de volgende generatie voldoende ruimte gecreëerd om hun rol eigen te maken. Of moeten zij eerste een tijd met vader meelopen en mogen zij daarna zelf ontdekken welke leiderschapsstijl bij hen zelf past? Kortom is er ruimte geweest voor het ontwikkelen van authentiek ondernemerschap.
- Is er voldoende vertrouwen in elkaar en is dit vertrouwen uitgesproken? Is dit ook voelbaar voor de overnemende generatie?
Om over deze thema's in gesprek te komen is het noodzakelijk dat er een hulpvraag ontstaat vanuit de familie. Dat gebeurt nu nog erg weinig. Waarom is dat?
- De overdragende generatie (+/- 60-70 jaar oud) is niet opgegroeid in een periode waarin zij gewoon waren om hulp te vragen over thema's die met emotie te maken hadden. (niet *kletsen* maar poetsen)
- Familiebedrijven staan niet bekend als bedrijven die makkelijk praten over strubbelingen binnen de familie en de onderneming. Vaak komt dit pas aan het licht wanneer de strubbelingen voorbij zijn en er een succesverhaal te vertellen is.
- Coaching op thema's die met emotie te maken hebben, kan moeilijk 'hard' gemaakt worden in de uiteindelijke winst van het traject.
- Het stellen van de hulpvraag vanuit de overnemende generatie geeft gevoelsmatig een zwakkere positie t.o.v. de overdragende generatie.
Schade
Van den Dool ziet dat deze terughoudendheid bedrijven schade toebrengt. "In mijn ogen moet er veel meer openheid komen over de strubbelingen bij overdracht en moet het taboe van hulp bij emotionele processen worden doorbroken. Het is geen brevet van onvermogen, het is juist krachtig wanneer je de hulpvraag durft te stellen", bepleit hij. "En stel hem aan de juiste persoon. Het is tenslotte een dierbaar iets (familie en het familiebedrijf) en statistisch gezien draag je maar 1 keer in je leven over."
Voor meer informatie:
Actreevate B.V.
Finkenflügelstraat 18
2291 ZN Wateringen
m 06 – 12 32 83 71
info@actreevate.com