Kleine Indonesische telers beleveren supermarkten

Het Nederlands-Indonesische onderzoeksprogramma vegIMPACT wil tienduizend kleine telers trainen. Lukt het de telers de afgesproken hoeveelheden van voldoende kwaliteit te leveren? Voordat de telers uit Enkerang (Zuid-Sulawesi) samen wortelen gingen verbouwen voor supermarkten in Makassar, waren het telers zoals zovelen in Indonesië: met hoogstens een hectare voor koffieplanten en wat groenten als kool en tomaten. "Dankzij een groepstraining leveren tien telers nu gezamenlijk verpakte wortelen aan een handelaar', vertelt Huib Hengsdijk, agrosysteemkundige bij Wageningen UR. 'De hoogste kwaliteit gaat naar supermarkten in Makassar. Iets mindere kwaliteit naar lokale markten."

Hengsdijk is onderzoekcoördinator van het Nederlands-Indonesische onderzoeksprogramma vegIMPACT, dat deze training organiseerde. Het programma is opgezet met zes Nederlandse zaadbedrijven en Indonesische partners, waaronder het Vegetable Research Institute (Ivegri) en Fresh Dynamics Asia. Samen helpen ze Indonesische boeren met de teelt en het op de markt brengen van groenten.

Product-marktcombinaties
De 'Enkerangse worteltjes' voor supermarkten in Makassar is één van de product-marktcombinaties die vegIMPACT realiseerde. Een andere is een nieuwe vleestomaat van Rijk Zwaan voor supermarkten in Oost-Java. Weer een andere telersgroep verkoopt nu hete pepers voor de export naar Singapore.

Vóór 2018 wil vegIMPACT zo'n tienduizend groentetelers hebben getraind op de wijze zoals bij de worteltelers in Enkerang. De 130 verkopers van EastWest Seed moeten dit doen. Die krijgen trainingen van drie dagen. 'De zaadverkopers werden door de telers al vaak om advies gevraagd', zegt Hengsdijk. 'Na onze trainingen geven ze die met meer zelfvertrouwen.'

Telersgroep wordt hechter
De zaden voor de wortels van Enkerang komen van Bejo Zaden. 'Wij kiezen ervoor dicht bij de klanten te staan', verklaart Luc Driessen, manager in Singapore. Bejo Zaden werkt in Indonesië met één agrarisch distributeur, die 150 mensen in dienst heeft. Die helpen de telers ook in Enkerang met teeltadvies.

Bij het opzetten van zulke ketens komt veel kijken. Met hulp van vegIMPACT hebben de telers in Enkerang nu een contract gesloten met een afnemer. Voor hun wortelen krijgen ze een gegarandeerde prijs. Maar dan moeten ze wel de afgesproken hoeveelheid leveren. Ook mogen de wortelen geen insecten bevatten en moeten de bestrijdingsmiddelenresiduen onder de Indonesische norm blijven.

Gezamenlijk plantschema
Cruciaal in dit proces bleek het opstellen van een gezamenlijk plantschema: de ene week zaait teler A de wortelen, de volgende week teler B. Het schema garandeert een continue aanvoer voor de supermarkten. 'Eén teler levert onvoldoende, dus moeten de telers wel samenwerken', zegt Driessen. Dat tien telers in Enkerang dit nu doen is een begin, stelt hij. 'We hebben een lange adem.'

De worteltelers hebben geen gezamenlijke loods, computer of weegschaal. Ze verzamelen, wassen en sorteren bij een teler thuis. Hengsdijk: 'De groep wordt wel steeds hechter. Ze gebruiken de groepstraining nu ook om de administratie van hun moskee beter te organiseren.' Hij benadrukt nog maar eens het belang van onderlinge samenwerking: 'De kans van slagen is het grootst bij telers die al bewezen hebben dat ze kunnen samenwerken.'

Bron: Agroberichten Buitenland/Agriterra