Wilde groente mogelijk nuttig voor zwangeren
Tekorten aan ijzer, zink, vitamine A en in mindere mate jodium zijn een groot probleem in ontwikkelende landen. Wereldwijd kampen bijvoorbeeld honderden miljoenen mensen met door ijzergebrek veroorzaakte bloedarmoede. 'Tekorten tijdens de zwangerschap en eerste twee levensjaren werken vaak levenslang door', zegt Alida Melse-Boonstra, universitair docent bij Humane voeding, 'omdat deze vier stoffen extreem belangrijk zijn bij de aanleg van het zenuwstelsel'. Kinderen met een gebrek doen het bijvoorbeeld minder goed op school. Hoewel het probleem volop in de aandacht staat, zijn vooral de tekorten van ijzer en zink hardnekkig.
Van Andel en Towns ondervroegen met een groep studenten en vertalers 56 vrouwen over hun plantgebruik. Verder bekeken ze welke planten te koop waren op markten. Zwangere vrouwen bleken bij het koken en theezetten allerlei wilde planten te gebruiken. In totaal werden 105 soorten genoemd: 81 in Benin en 32 in Ghana, met 8 overlappende soorten. "Het is vaak onkruid dat je langs de weg kunt zien staan of die mensen meenemen en zelf in hun tuintje planten." Veelgenoemde soorten uit het bos en savanne waren de liaan (Dichapetalum madagascariense) en de Violet tree (Securidaca longipedunculata). Deze werken volgens de gebruikers versterkend of laten de baby sneller groeien.
In de wetenschappelijke literatuur ontdekten Van Andel en Towns voor verschillende plantensoorten bewijs dat ze nuttige voedingstoffen bevatten. Vaak ontbreekt dit soort kennis echter, en is onduidelijk welke stoffen planten bevatten en of ons lichaam deze kan opnemen. "Dat zou in het lab getest moeten worden", zegt Van Andel.
De botanicus vermoedt dat wilde planten kunnen helpen de allerarmsten te voorzien van gratis voedingsstoffen. Overheden en westerse hulpverleners zouden de pluk daarom niet moeten ontmoedigen, zoals in het verleden bijvoorbeeld gebeurde in Malawi. Het eten van wilde planten is geen teken van wanhoop en armoede, zegt Van Andel, maar een praktijk die heel normaal is in Afrikaanse culturen. 'Ook mensen met meer welvaart gaan ermee door.'
Voedingswetenschapper Melse-Boonstra tempert het optimisme. Tot dusver is het onderzoek nog niet hoopgevend. 'Een van de grote problemen bij " Afrikaanse groentes" is dat ze weinig voedingsstoffen bijdragen.' De taaie celwanden zorgen dat ons lichaam de stoffen niet beschikbaar kan maken. Melse-Boonstra denkt dat tekorten het effectiefst worden bestreden door de verdeling van supplementen of de verrijking van voeding. 'Ik laat me echter graag verrassen.' Het betekent overigens niet dat Melse-Boonstra het eten van wilde planten een slecht idee vindt. Ze zijn juist een welkome bron van afwisseling in vaak eenzijdige Afrikaanse diëten.
Bron: Resource/Wageningen UR