"Het gaat niet om hoeveel telers er overblijven", vindt Veerman. "We gaan zorgen dat diegene die een goed ondernemer is, een goede ondernemer kan blijven en de kans krijgt om het bedrijf en de sector te versterken. Dat is niet afhankelijk van een aantal, maar van de ondernemer en de wil om samen de sector versterking te geven voor de toekomst." Kunnen telers daar nu al mee aan de slag? Kan een ondernemer nu al iets doen aan die versterking? Veerman benadrukt dat de telers de basis vormen van het herstructureringsproces en bij elke stap betrokken worden. "Het belangrijkste is dat telers het proces ondersteunen. Behulpzaam zijn, samenwerkingsverbanden of ideeën aandragen. Niet mopperen of cynisch reageren, dat het toch niets gaat worden." Want dat is wel gebeurd de afgelopen tijd, weet ook Veerman. "Daar zijn we goed in in Nederland. We mopperen graag. Ik begrijp best dat mensen denken 'Moet dit nu weer?', maar we moeten de hand aan de ploeg slaan en niet mopperen."
Kritiek
De kritiek uit de sector uitte zich niet alleen op de plannen, maar ook op Veerman als persoon. Daar maakt hij zich niet zo druk om. "Het zal wel. Dat is nu eenmaal het lot dat ik moet dragen. Ik laat het voor de verantwoording voor diegene die dat doen. Als ze nu al weten dat het niets wordt, vind ik dat heel knap. Het spoort mij alleen maar aan om er wel wat van te maken. Maar dat doe ik niet alleen. Dat doen we met elkaar."
Vorming van de coalitie, afgelopen vrijdag
Sierteelt
Met elkaar betekent sinds afgelopen vrijdag ook met de sierteelt. Ook FloraHolland maakt deel uit van de coalitie HOT. Daar is Veerman verheugd over. 'Het hangt samen met elkaar: als je de glastuinbouw wilt herstructureren, bijvoorbeeld de ruimtelijke ordening, zie je dat kwekerijen door elkaar heen liggen in het landschap. Als je stappen wilt zetten, bijvoorbeeld grotere kavels realiseren of bedrijven saneren die geen toekomst hebben, dan moet je daar ook de sierteelt bij betrekken."
Het betrekken van de sierteelt gaat echter niet alleen om de praktische kant. "De groentensector is de aanleiding voor de herstructurering, maar ook in de bloemen zijn sectoren waar het moeilijker is. De glastuinbouwproblematiek hangt zodanig samen dat je de bloemen daar niet los van kunt zien." Het is volgens Veerman nog te vroeg om te zeggen of de sierteelt ook aan de slag gaat met de hervorming van de afzetstructuur en de ontwikkeling van market intellegence. "Daar denken we over na, maar we zijn vrijdag pas opgericht. Het staat nog in de kinderschoenen."
Afzetstructurering
De sierteelt volgens Veerman ook als voorbeeld dienen voor de glasgroentensector. "In de melkveehouderij heeft samenwerking grote dingen tot stand gebracht, maar ook in de sierteelt. De afzet is geconcentreerd in FloraHolland. In de vruchtgroente is de afzet verbrokkeld. Dat werkt niet. Dat begrijpt iedereen. De vraag is hoe je daarin meer structuur kunt brengen en zo de positie van de tuinbouw kunt versterken." Is FloraHolland dan geen vreemd voorbeeld? Komt de groentensector niet juist van zo'n geconcentreerde afzet af? "Dertig jaar geleden waren er een stuk of zes, zeven veilingen. Die waren niet bepaald op samenwerking gericht. Het gaat niet om het aantal, maar om hoe je die samenwerking binnen de wettelijke kaders gestalte geeft."
Bij elkaar houden
Hoe gaat Veerman al die verschillende partijen bij elkaar houden? "Dat kan ik niet alleen. Het gaat om het gemeenschappelijke belang: dat moet steeds leidend zijn. Het besef dat we door samenwerking dit proces kunnen vormgeven, is het belangrijkste. Samenwerking alleen kan ons verder helpen." Is dat moeilijker na een relatief goed seizoen? "Eén jaar maatgevend vinden voor wat er te doen staat, is kortzichtig. Kijk naar de structuur van de sector, de internationale concurrentie en de vraagstukken op terreinen als energie en de concentratie van het grootwinkelbedrijf. Als je dan concludeert, op basis van één jaar, dat het beter gaat, houd je jezelf voor het lapje." Heeft de tuinbouw dat niet jarenlang gedaan? "Dat weet ik niet. Ik kijk naar de toekomst."
De herstructurering verloopt volgens Veerman vooralsnog goed. "Langzaam, maar goed. Het is een buitengewoon ingewikkeld en langdurig proces, niet iets dat we even in een paar jaar de boel op zijn kop zetten. Het gaat om het creëren van kansen voor de glastuinbouw in de breedste zin van het woord om die positie over de jaren heen te versterken in het licht van de internationale concurrentie. Dan is er een hoop dat moet veranderen: gebieden zijn verouderd, vooral in het Westland, maar ook zijn producten, teelttechnieken en energieperikelen en afzetstructuren aan vernieuwing toe zijn. Dat hangt allemaal samen." Een tijdsduur kan Veerman er nog niet op zetten. "Het duurt jaren en het is een proces van kleine stapjes. We gaan voor weinig tromgeroffel, weinig grote woorden. Er is werk aan de winkel en niet in lawaai daaromheen, maar in concrete data kan de oplossing liggen."