Rabobank: voorjaar 2016 eerste vruchten herstructurering
Hoe gezond komkommers, paprika's en tomaten ook zijn voor de mens, de Nederlandse glasgroentesector is zelf helemaal niet gezond. Telersverenigingen, de overheid en de Rabobank zetten samen de schouders onder herstructurering en ontwikkeling van de sector. Er ontstaan weer kansen voor telers die door willen en dat ook kunnen. 'Het heeft de hoogste prioriteit om dat voor elkaar te krijgen'.
'Op lange termijn wil de sector zich manifesteren als de toonaangevende vruchtgroentespecialist in Europa en de wereld. Dat betekent technologisch top, dominant in de belangrijkste markten, met een sterke focus op producten met hoge toegevoegde waarde'. Dat is de plechtige ambitie van de coalitie waarin vijf telersverenigingen, de Nederlandse overheid en de Rabobank samen werken aan de ontwikkeling en herstructurering van de Nederlandse glastuinbouw. In september 2015 zijn daarvoor belangrijke stappen gezet.
Versnippering in markt
Actie is dringend nodig. 'De sector is niet gezond. Een deel van de ondernemers maakt nog steeds winst, maar een groot deel zit in de rode cijfers. Technologisch behoort Nederland echt tot de wereldtop, maar we verliezen het in de markt. Dat heeft alles te maken met versnippering in de afzet en gebrek aan marktgerichtheid', zegt Ruud Huirne, directeur Food & Agri Nederland bij de Rabobank. De Rabobank heeft bijna drie miljard euro krediet uitstaan bij telers van komkommers, paprika's en tomaten. Daarmee is zij de grootste financier van de sector.
Bedrijven kunnen niet investeren
De slechte rendementen hebben grote gevolgen. 'Dat mensen hun verplichtingen naar de bank niet kunnen nakomen, is één ding, maar de meeste bedrijven kunnen zich ook niet doorontwikkelen. Dat begin je te zien: er zijn gebieden waar al jaren niet geïnvesteerd is', zegt Hans de Leeuw, directievoorzitter van Rabobank Westland, de lokale Rabobank met de grootste tuinbouwportefeuille.
Krachtige aanpak met samenhang
De coalitie voorziet dat enkele jaren nodig zijn om de sector gezond te maken. De coalitie is gericht op vijf onderdelen, waaraan gelijktijdig wordt gewerkt. Zo wordt de marktpositie van de tuinders versterkt en komen er verbeteringen in de infrastructuur (wegen, energievoorziening) en de agrologistiek (transportstromen tot aan havens en vliegvelden aan toe). Ook wordt de afstemming met het overheidsbeleid verbeterd en komt er een herstructurering: levensvatbare bedrijven kunnen zich ontwikkelen, andere zullen stoppen. Huirne: 'Elk van deze initiatieven afzonderlijk zal weinig impact hebben, maar samen wordt dit heel krachtig.'
Telers financieel ondersteunen
Binnen de coalitie wordt de Rabobank eerstverantwoordelijke voor de herstructurering. Glasgroentetelers die gericht zijn op samenwerking, die door willen en dat ook kunnen, wil de bank financieel ondersteunen. 'Het heeft de hoogste prioriteit om dat voor elkaar te krijgen', zegt Hans de Leeuw. Voor bedrijven zonder toekomstperspectief zullen lokale Rabobanken komen met een regeling voor zorgvuldige bedrijfsbeëindiging. Rabobankier Rob van den Ende gaat bij de Rabobank als projectdirecteur de herstructurering glastuinbouw leiden. Oud-minister Veerman wordt voorzitter van de coalitie.
Telersverenigingen trekken samen op
'Samenwerking' is het sleutelwoord in de ontwikkeling en herstructurering van de sector. De vijf betrokken telersverenigingen vertegenwoordigen 70 procent van de sector. Zij trekken samen op, voor meer rendement uit de markt. Dat kan zijn door nieuwe, lucratieve markten te betreden, door met nieuwe producten te komen of door de kwaliteit te verbeteren.
Clustering in aantal gebieden
De bundeling geldt ook geografisch. Nederland kent vanouds een aantal concentratiegebieden voor glasgroenteteelt, zoals het Westland en Venlo. Omdat bestaande gebieden vol zaten, zijn er in de loop der jaren nieuwe bij gekomen en hebben individuele telers zich her en der gevestigd. Aan die versnippering roept de coalitie een halt toe. Alle initiatieven worden ingezet om de huidige concentratiegebieden te versterken. De verbetering van het rendement voor de telers is ook belangrijk voor de andere bedrijven in de keten, van zaadleveranciers tot exporteurs van groente.
Eerste vruchten in voorjaar 2016
De trein is in beweging, maar de sector is er niet met drie maanden weer bovenop. 'Sommige dingen kunnen snel, maar andere hebben tijd nodig, zoals het versterken van de marktpositie en herverkaveling van bedrijven', zegt Huirne. De Leeuw: 'Er gaan kansen ontstaan. Iedereen heeft de wil om zaken snel op te pakken, maar herstructurering kost tijd. Toch verwacht ik in het voorjaar van 2016 de eerste vruchten van de ontwikkeling en herstructurering te zien.'
Bron: Rabobank