Er is weinig bekend over met hoeveel en met welke problemen land- en tuinbouwers geconfronteerd worden, omdat er tot nog toe weinig onderzoek werd verricht op dat vlak. Uit de praktijk weten we wel dat allerhande problemen kunnen opduiken, zowel binnen het bedrijf als binnen het gezin. Sommigen kampen met relatieproblemen of hebben een depressie. Soms zijn bedrijven slecht gestructureerd, worden ze onvoldoende professioneel uitgebaat, hebben ze problemen met diverse regelgeving (voornamelijk milieu en ruimtelijke ordening), of kregen ze een forse tik tijdens een van de sectorcrisissen. Zo heeft de varkenssector het nu al meerdere opeenvolgende jaren moeilijk.
Hoewel problemen zich voordoen in alle sectoren en in grote en kleine bedrijven, zijn de huishoudens met slechts één arbeidsinkomen, oudere zelfstandigen (van 55 tot 64), alleenstaanden en eenoudergezinnen bijzonder kwetsbaar.
Een erg teer punt is de gebrekkige toegankelijkheid van de algemene voorzieningen. Deze voorzieningen zijn te weinig vertrouwd met de eigenheid en de zeer grote heterogeniteit van de land- en tuinbouwers, zowel wat de bedrijfsgrootte als wat hun activiteiten betreft (melk- en rundveehouders, varkenshouders, akkerbouwers, groente- en fruittelers, thuisverwerkers en -verkopers, hoevetoerisme …). Bovendien zijn land- en tuinbouwers vaak erg trots en zetten zij zelf moeilijk de stap naar de hulpverlening. Ten slotte heeft volgens de OCMW 's iemand pas recht op hulp wanneer hij 'onvermogend' is en dus 'geen onroerend goed meer bezit'.
Je staat er niet alleen voor
Bedrijven hebben soms niet de kracht om zelf een oplossing te zoeken voor hun probleem. Daarom hebben de landbouworganisaties Boerenbond, KVLV-Agra en het ABS – met de steun van de Vlaamse overheid en van Cera – de vzw 'Boeren op een Kruispunt' opgericht.
Bedrijven die 'niet meer mee kunnen' en bedrijfstechnisch of psychosociaal in de put raken, kunnen indien ze dat zelf wensen – een beroep doen op een vertrouwenspersoon. Die heeft de kennis, de ervaring én de omkadering om je daadwerkelijk te helpen.
Boeren op een Kruispunt werkte een individuele checklist uit. Als je meerdere dingen aankruist, is het raadzaam om die te bespreken met je partner, je boekhouder of je bedrijfsadviseur, of contact op te nemen met Boeren op een Kruispunt (via mail of het gratis telefoonnummer 0800 99 138).
Individuele checklist – sociaal
- Het is lang geleden dat ik me nog eens ergens vertoond heb. De contacten met vrienden en kennissen zijn aan het verwateren.
- Het valt me op dat ik de laatste tijd meer pieker over hoe de zaken nu verder moeten.
- De kinderen gaan nog steeds paardrijden, gaan naar de jeugdbeweging of volgen muziekles. Maar kan ik me dat blijven permitteren?
- Soms vraag ik mij af hoe anderen zich zo goed kunnen beredderen.
- Ik ben prikkelbaar geworden. Ik kan niet veel meer verdragen van mijn echtgen(o)ot(e) en de kinderen.
- We praten niet meer met elkaar. Ik kan er beter over zwijgen, er is toch niets aan te doen.
- Ik kan niet geven aan onze kinderen wat voor anderen normaal is.
- Er is nooit geld voor gezellige gekheid. Ik moet wel sober leven.
- Ik blijf maar sukkelen met een bril die niet sterk genoeg is. De dokter vind ik te duur.
- Telkens als de telefoon rinkelt, schrik ik. Het zou wel eens iemand kunnen zijn die om geld vraagt.
- Ik zie de postbode liever gaan dan komen. Rekeningen schuif ik zo lang mogelijk opzij.
- Ik probeer de bank zo veel mogelijk te ontwijken. Ik moet nog betalen van het vorig seizoen. Zullen ze nog willen leveren?
- Ik ga niet meer naar de vergaderingen. Ik voel me niet op mijn plaats tussen collega's.
Individuele checklist – bedrijfseconomisch
- Ik kan net op tijd de leveranciers en de bank betalen, maar het wordt steeds vaker een strijd tegen de tijd.
- Ik merk dat het hoog tijd is dat ik nog eens een vergadering bijwoon. Het wordt moeilijk om nog bij te benen.
- Ik heb nog niet alle sociale bijdragen betaald, maar ik stel het steeds weer uit.
- Ik vraag me af hoelang het inkomen uit mijn bedrijf nog toereikend zal zijn om ervan te leven. Betekent dat opnieuw investeren of afwachten?
- Ik ben niet echt betrokken bij de boekhouding. De boekhouder zorgt er wel voor dat alles ingevuld raakt.
- Ik 'vergat' de sociale bijdrage te betalen.
- De verzekering is te duur geworden.
- Ik verander regelmatig van teelt.
- Wat ik ook begin, ik heb telkens weer tegenslag.
- Het zijn altijd dezelfde problemen: koeien die uitbreken, kapotte waterleidingen, machinebreuk ...
- De tractor, de machines, het huis, de gebouwen. Alles wordt opgelapt. Geld voor vernieuwing is er niet.
- Ik heb extra hulp, maar dan in 't zwart, anders kan ik het wel vergeten. Hopelijk word ik niet 'gepakt' op een dag.
- Voor dringende herstellingswerken (voegen van muren, kapotte poorten ...) heb ik geen tijd. Ik heb dringend een andere wagen nodig. Hopelijk vind ik een goedkope vervanger die nog enkele jaren meegaat.
- Alles op het bedrijf is verouderd. Zo raak ik ook niet vooruit. Geld voor investeringen is er niet.
Bron: Boeren op een kruispunt