Ad Klaassen, DPA
"Meer steun voor erkende telersverenigingen signaal van EU"
Telers die lid zijn van een erkende producentenorganisatie krijgen meer vergoeding voor interventiemaatregelen dan telers die geen lid zijn. De EU vergoedt bij interventiemaatregelen naar aanleiding van de Russische boycot 50% van de productwaarde. Producentenorganisaties doen daar voor hun leden nog eens 50% bovenop. Niet leden krijgen alleen de door de EU vergoede 50% van de interventieprijs. "De Europese Unie is al jarenlang bezig met het bevorderen van samenwerking van telers in erkende organisaties", vertelt Ad Klaassen van DPA. "Het doel van de GMO is om telers een betere positie in de markt te geven en betere prijzen te realiseren. Dat komt tot zijn recht bij collectieve samenwerking. Voor telers die in een erkende vereniging georganiseerd zijn, zal de afzet vlotter en beter werken. Met dit besluit van de EU willen ze een signaal afgeven. Voor sommige van de DPA-leden is dit gunstig, voor andere ongunstig." In Nederland zijn telersverenigingen Harvest House en DOOR niet erkend. "Vorig jaar hebben ze erkenning aangevraagd. Dat is afgewezen. Daar worden ze nu voor bestraft." Deze situatie speelt niet alleen in Nederland. "In Spanje is 40% georganiseerd in verenigingen, in Bulgarije 2%. Daar zijn de verschillen nog groter."
Gratis weggeven
In de regeling is opgenomen dat er volledige steun vanuit de Europese Unie is voor het gratis weggeven van product aan erkende liefdadigheidsinstellingen. Is dat niet alsnog marktverstoring? "Deze regeling is primair ontstaan vanuit de marktbenadering maar heeft een belangrijke ethisch en moreel aspect: het is niet acceptabel om goede producten zo maar weg te gooien", vindt Klaassen. "De groep die deze producten krijgt, kan ze normaal gesproken amper of niet kopen. Bovendien: misschien, als ze nu een appel krijgen, denken ze daar ook aan terug als ze niet meer in zo'n situatie zitten en kopen ze er vanzelf een. Het klopt sociaal-maatschappelijk gezien en vanuit een marktbenadering."
Appelen- en peren vs. de rest
De 125 miljoen Europese steun is opgedeeld in twee delen. Er gaat maximaal 82 miljoen naar de appelen- en perentelers en 43 miljoen naar de overige producenten. Voor die telers blijft niet veel over, vindt ook Klaassen. "Zo ervaren wij dat. Binnenkort moeten we de cijfers inleveren in Brussel en dan is het kijken hoe het uitpakt."
Zeker voor de glasgroententelers is de situatie momenteel dubbel. Enerzijds zorgt de lage productie voor hoge prijzen. "En je kunt beter geld uit de markt halen dan vanuit de interventie", vindt Klaassen. "Dan zijn de prijzen zo diep gezakt, daar hoef je niet blij mee te zijn." Anderzijds ziet het ernaar uit dat de prijzen weer gaan dalen doordat de productie van vruchtgroenten weer stijgt. Wanneer de vruchtgroenten weer voor steun in aanmerking komen, zou de pot al voor een groot deel leeg kunnen zijn. Twee keer per week dienen landen in waarvoor ze steun willen. "En wie het eerst komt, wie het eerst maalt. We hebben er nog geen zicht op. Maar stel dat er massaal geïntervenieerd is en in niet-oogstregelingen zijn opengesteld, dan kan het hard gaan. Mocht dat vrijdag, in het overleg van de ministerraad, zo blijken te zijn, dan hopen we dat het bedrag opgehoogd wordt."
Uitbreiding
DPA pleit sowieso voor uitbreiding van de regeling. "We hebben extra producten aangemeld in Brussel, maar waren daarvoor niet de enige. Er zijn hele wachtlijsten. De Commissie heeft geselecteerd welke producten wel, en welke producten niet. Ik verwacht niet dat daar nog verandering in komt." Ook uitbreiding van de interventieperiode is voor DPA een punt. De huidige periode loopt tot eind november. "Maar voor komend voorjaar maken we ons zorgen. Er speelt veel mee, maar indien nodig hopen we dat daar ook steun voor beschikbaar komt." Of Rusland de boycot door blijft zetten is de vraag, maar het evenwicht tussen vraag en aanbod is hoe dan ook wankel. "Als volgend voorjaar donker is en de productie laag, dan kunnen de prijzen stijgen. Maar het kan ook de andere kant opschieten. Kleine overschotten en tekorten zorgen in deze sector voor extreme prijzen."
Alternatieve markten
Handelsbedrijven zijn inmiddels druk met de zoektocht naar alternatieve markten. "Bedrijven hebben buitenlandse vestigingen en onderzoeken wat ze waar kunnen organiseren. Ook het openbreken van nieuwe markten wordt onderzocht: China voor de paprika, Brazilië voor de peren. Soms zijn er fytosanitaire beperkingen – we zijn volop zoekende. Een precies beeld hebben we er niet over, maar bedrijven zitten niet met de armen over elkaar."
Maximale tarieven
Voor een aantal producten waren in een verordening al maximale steunbedragen vastgesteld. Nu zijn ook voor de overige producten maximale steunbedragen vastgesteld. Deze gelden voor het uit de markt nemen voor gratis uitreiking en het uit de markt nemen voor overige bestemmingen. Voor niet en groen oogsten stellen de lidstaten een bedrag vast dat niet hoger ligt dan 90% van de maximumbedragen. Normaal mag maximaal 5% van de productie met steun uit de markt genomen worden. Dit percentage wordt verhoogd. Voor tomaten wordt het wintertarief aangehouden, van maximaal 27,45 voor gratis uitreiking en 18,30 voor overige bestemmingen.
Maximumtarieven
Voor een aantal producten waren in een verordening al maximale steunbedragen vastgesteld. Nu zijn ook voor de overige producten maximale steunbedragen vastgesteld. Deze gelden voor het uit de markt nemen voor gratis uitreiking en het uit de markt nemen voor overige bestemmingen. Voor niet en groen oogsten stellen de lidstaten een bedrag vast dat niet hoger ligt dan 90% van de maximumbedragen. Normaal mag maximaal 5% van de productie met steun uit de markt genomen worden. Dit percentage wordt verhoogd. Voor tomaten wordt het wintertarief aangehouden, van maximaal 27,45 voor gratis uitreiking en 18,30 voor overige bestemmingen.